Κυριακή 28 Αυγούστου 2022

ΚΕΦ. Α΄ Η Ευρώπη και ο κόσμος τον 19ο αι. - Εισαγωγή

 


Ο 19ος αιώνας είναι περίοδος επαναστατικών εξελίξεων στην Ευρωπαϊκή Ιστορία και εποχή μεγάλων αλλαγών σε όλους τους τομείς της ζωής. Τα ανθρώπινα και τα ατομικά δικαιώματα, η δημοκρατία και ο εθνικισμός, η εκβιομηχάνιση και τα συστήματα της ελεύθερης αγοράς προαναγγέλλουν μια περίοδο αλλαγών και ευκαιριών.

Στα τέλη του αιώνα, η Ευρώπη βρίσκεται στο απόγειο της παγκόσμιας δύναμής της. Όμως οι κοινωνικές εντάσεις και οι αντιπαλότητες μεταξύ των κρατών δεν παύουν να υποβόσκουν – και τελικά θα ξεσπάσει ο πόλεμος στις αρχές του 20ού αιώνα

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Αιώνας των επαναστάσεων

Έθνος- κράτος

Εθνικά κινήματα

 

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

Βιομηχανική επανάσταση

Καταναλωτισμός

Χρηματοπιστωτικό σύστημα

 

ΕΠΙΣΤΗΜΗ-ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ

Σιδηρόδρομος

Ηλεκτρισμός

Φωτογραφία

Κινηματογράφος (τέλη 19ου αι)

 

ΙΜΠΕΡΙΑΛΙΣΜΟΣ

Αποικιοκρατία

Επεκτατισμός 

"Εκπολιτισμός των αγρίων"




Τετάρτη 24 Αυγούστου 2022

Α. ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΠΕΛΑΤΕΙΑΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ (1821-1843) 1. Πελατειακά δίκτυα επί Τουρκοκρατίας

 




Ορισμοί

πατρωνία: η καταχρηστική (αυθαίρετη) δικαιοδοσία ανώτερου αξιωματούχου ή πολιτικού να απονέμει εύνοια  και να παρέχει αξιώματα ή εκδουλεύσεις σε κατωτέρους ή ψηφοφόρους με αντάλλαγμα την ψήφο ή την υποστήριξη (συνώνυμα: ευνοιοκρατία, ρουσφετολογία).



ΠΗΓΕΣ
Λαµβάνοντας υπόψη το περιεχόµενο των παραθεµάτων και τις πληροφορίες του βιβλίου σας, να προσδιορίσετε τα χαρακτηριστικά του συστήµατος των πελατειακών σχέσεων στην Ελλάδα του 19ου αιώνα.  (Θέματα ΚΕΕ)

Κείμενο 1
Η σχέση πελατείας είναι µια σχέση εκούσιας διπολικής ανταλλαγής ανάµεσα σε κοινωνικούς φορείς άνισης κοινωνικής και οικονοµικής ισχύος, που στηρίζεται στην αµοιβαία ανάληψη υποχρεώσεων παροχής ορισµένων διαφορετικών υπηρεσιών, χωρίς το πλέγµα αυτό των υποχρεώσεων να εντάσσεται σ’ ένα δεδοµένο έννοµο ή οπωσδήποτε θεσµοποιηµένο σύστηµα αξιολογικών κανόνων συµπεριφοράς και αντιστοίχων κυρώσεων.

Κ. Τσουκαλά, Το πρόβληµα της πολιτικής πελατείας στην Ελλάδα του 19ου αιώνα Στο: Γ. Κοντογιώργη (επιµ): Κοινωνικές και πολιτικές δυνάµεις στην Ελλάδα, Αθήνα 1977, σ. 76 

Κείμενο 2
Κύριο στοιχείο του ανεπίσηµου συστήµατος (σηµ.: διακυβερνήσεωςπαραδοσιακή επιβίωση από την οθωµανική εποχή, το οποίο λειτουργεί συγχρόνως µε το επίσηµο σύστηµα διακυβερνήσεως που ενυπήρχε στις δυτικότροπες καινοτοµίες, κατά την οθωνική περίοδο) ήταν η «προστασία». ∆εν ήταν θεσµός νοµοθετηµένος αλλά καθιερωµένος από την καθηµερινή χρήση και τη συνήθεια. ∆ηµιούργηµα µιας κοινωνίας χωρίς έντονη διαφοροποίηση στον πολιτικό, τον οικονοµικό, τον κοινωνικό τοµέα, η «προστασία» αποτελούσε µέρος ενός ευρύτερου κοινωνικού διακανονισµού τον οποίο οι Έλληνες είχαν δοκιµάσει στον προσωπικό τρόπο ζωής τους. Κύριο χαρακτηριστικό του ήταν η εξάρτηση· όχι όµως εξάρτηση από το φεουδάρχη, όταν οι θεσµοί αµετάκλητοι και διαρκείς, καθορίζονταν από το νόµο ή την κοινωνική θέση, εκτός από ειδικές περιστάσεις που καθορίζονταν από το νόµο και το έθος. Η εξάρτηση του τύπου «προστάτης-πελάτης» προϋπέθετε και την ικανότητα του πρώτου να εξυπηρετεί τον «πελάτη» και την ελευθερία του τελευταίου να διακόπτει τους δεσµούς όταν έβρισκε ότι δεν τον ικανοποιούσαν τα ανταλλάγµατα µε τα οποία εξαγόραζαν την εξάρτησή του. Η εξάρτηση ευνοούσε τον ανταγωνισµό ανάµεσα στους «προστάτες» για να επιτύχουν την υπακοή των «πελατών» και ταυτόχρονα τον ανταγωνισµό των τελευταίων για να εξασφαλίσουν την εύνοια των «προστατών». Λειτουργούσε πέρα από διαχωρισµούς τάξεων, δηµιουργώντας πλέγµατα οριζόντια σε σχήµα πυραµίδας, έτσι ώστε ο προστάτης µπορούσε να γίνεται «πελάτης» ανάλογα µε τη θέση του απέναντι σε κάποιον που θα ήταν λιγότερο ή σε κάποιον άλλο που θα ήταν περισσότερο ισχυρός. 
Ι.Ε.Ε., ΙΓ΄, σ. 14 


Επίσημο γεύμα στο σπίτι Έλληνα άρχοντα στο Χρυσό. Έγχρωμη χαλκογραφία του Edward Dodwell (1821).



Επιπλέον υλικό

Οι κοτζαμπάσηδες: άρθρο στο Cognosco team.gr

Ο ρόλος των κοτζαμπάσηδων την περίοδο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Γιατί οι χριστιανοί ζήταγαν από τους Τούρκους να τους προστατεύσουν από τις αυθαιρεσίες τους...

Διαβάστε όλο το άρθρο: http://www.mixanitouxronou.gr/kakometachirisi-ke-ekmetallefsi-ton-ftochon-ragiadon-apo-tous-tourkoproskinimenous-kotzampasides/

Οι πρόκριτοι: από το ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

Αρματολίκια : από το ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

Η ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΚΟΜΜΑΤΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ - Εισαγωγή στο κεφάλαιο

 

Σάββατο 28 Αυγούστου 2021

ΤΕΛΟΣ ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ

                        

Υπάρχει κάτι γλυκόπικρο σ'αυτή την περίοδο, από μέσα Αυγούστου ως μέσα Σεπτεμβρίου (ως τη χειμερινή  ισημερία, στις 21 Σεπτεμβρίου, οπότε αρχίζει επίσημα το Φθινόπωρο ) . Ένας αόριστος μήνας, που έχει μέσα του το τέλος και την αρχή. Ανεβαίνει στην επιφάνεια μια αβεβαιότητα για το τι πρόκειται να ακολουθήσει (άλλοι την ονομάζουν αισιοδοξία, ανάλογα με την οπτική του καθενός) και μια νοσταλγία για το τι πέρασε. Ταυτόχρονα, επικρατεί και μια ανακούφιση για το ότι το καλοκαίρι και η κάψα του καταλαγιάζει. Μια ανακούφιση ότι  ειδικά το φετινό καλοκαίρι περνάει στην ιστορία, δυστυχώς ως μια εποχή της απώλειας :ακόμα περισσότερης πράσινης έκτασης, μαζί και περιουσιών, που  με την προσέγγιση της περιβαλλοντικής "ώρας μηδέν" κάνει τον ορίζοντα  πιο γκρίζο, ως μαύρο. Τα τελευταία χρόνια η ρήση "τον Αύγουστο δεν υπάρχουν ειδήσεις" σε συνδυασμό με "τα μπάνια του λαού" προσέδιδε στην εποχή την ατμόσφαιρα μιας αδιατάρακτης ραστώνης. Πρόσφατα διαπιστώνουμε ότι ο Αύγουστος είναι πολύ κοντά στο να χαρακτηριστεί " μήνας των καταστροφών" (και δη των φυσικών), όσο βαρύ και απευκτέο μπορεί να ακούγεται αυτό.

Το αίσθημα της ανακούφισης δικαοιολογείται, λοιπόν, αυτήν την περίοδο, αλλά περιορίζεται εξαιτίας της ανασφάλεια που δημιουργεί η έλευση του Σεπτεμβρίου : με την άμμο και την αρμύρα ακόμη κολλημένες στο δέρμα, χτυπούν την πόρτα οι υποχρεώσεις κάθε λογής. Υπάρχει πάντα στο πίσω μέρος του μυαλού η έωλη υπόσχεση της φυγής του "επόμενου Σαββατοκύριακου", αλλά ας όψονται οι "ανειλημμένες υποχρεώσεις"!

Εξάλλου, οι πρώτες βραδυνές ψύχρες, συνοδευόμενες μερικές φορές από κάποιες ρυθμικά μονότονες, πολυαναμενόμενες δειλές πρώτες ψιχάλες, δημιουργούν μια έντονη ανάγκη για σπιτική θαλπωρή. Τελειώνει το" έξω ": τα "τραπεζάκια έξω", για να θυμηθούμε και τον Σαββόπουλο, τα γεύματα στο μπαλκόνι ή τη βεράντα,  τα εξώ-πλατα, τα (ε)ξώ-φτερνα, οι "έξω καρδιά" γείτονες που βάζουν τα σουξέ στη διαπασών... Αρχίζουν τα "εντός": τα γεύματα μεταφέρονται εντός, εντός ωραρίου υποχρεώσεις, αλλά και "εντός των τειχών" πλέον οι προαναφερθέντες γείτονες, να κάνουν πιο δυσκολη τη συμβίωση. Και ως αποκορύφωμα: "μέσα τα κεφάλια" !

Δεν υπάρχει αντίστοιχη μετάβαση μεταξύ των άλλων εποχών: ακόμη και η αρχή του νέου έτους βρίσκεται στο μέσο του Χειμώνα και όχι στο μεταξύ Χειμώνα και Άνοιξης. Η καλοδεχούμενη μελαγχολία, η αναμενόμενη ανησυχία,  με το ανάλογο (δημιουργικό) άγχος του ξεκινήματος ταιριάζει απόλυτα με το απροσδιόριστο και το ρευστό της περιόδου: Καλοκαίρι και Φθινόπωρο μαζί!

Το αποκαλόκαιρο είναι εδώ και μας καλεί να το χαρούμε!



Τετάρτη 17 Φεβρουαρίου 2021

Αναφορικές Προτάσεις

 





Αναφορικές προτάσεις

1.    Να διακρίνετε το είδος των αναφορικών προτάσεων (ονοματικές, επιρρηματικές) και να επισημάνετε το συντακτικό τους ρόλο (υποκείμενο, αντικείμενο, κα)

1.    Όποιος αγαπά δίνεται με την ψυχή του.

2.    Θα τα καταφέρουμε πάλι, όπως και χθες.

3.    Ο αρχηγός επιλέγει όποιον παίχτη θέλει.

4.    Εύχομαι, παιδί μου, να γίνεις ό,τι ονειρεύεσαι.

5.    Αυτό είναι το χωριό που πέρασα τα παιδικά μου χρόνια.

6.    Όπως στρώσεις, θα πλαγιάσεις.

7.    Ας έρθουν μαζί μου όσοι θέλουν.

 

 

2.    Να διακρίνετε το είδος των αναφορικών προτάσεων (προσδιοριστικές ή προσθετικές) και να συμπληρώσετε το κατάλληλο σημείο στίξης όπου είναι απαραίτητο

1.    Η Ελλάδα είναι χώρα που διαθέτει πολλές φυσικές ομορφιές.

2.    Τα ποιήματά του τα οποία χαρακτηρίζονται από μια βαθιά μελαγχολία αφήνουν τελικά ένα αίσθημα μοναξιάς και θλίψης.

3.    Ο πολίτης που συμμετέχει στα κοινά διακρίνεται από αίσθημα  δημοκρατικής ευθύνης.

4.    Θα διατυπώσω εδώ μερικές σκέψεις για το θέμα τις οποίες θέτω στην κρίση των αναγνωστών.

5.    Ο αθλητισμός είναι μια δραστηριότητα που καλλιεργεί το σώμα και το ήθος των νέων.

6.    Οι περισσότεροι μαθητές κατανοούν όσα διαβάζουν και μπορούν να συνθέτουν κείμενα διαφορετικού είδους.

7.    Όλα αυτά σημαίνουν όπως γίνεται αντιληπτό ότι υπάρχουν πολλά προβλήματα που πρέπει να να αντιμετωπίσουμε.




Κυριακή 14 Φεβρουαρίου 2021

Συντακτικά στοιχεία της είδησης: Ενεργητική- Παθητική Σύνταξη

 








ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1.     Να μετατρέψετε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική.

Η εκπαίδευση προετοιμάζει την επαγγελματική αποκατάσταση του νέου.

 

Τα πανεπιστήμια δεν προάγουν μόνο την παιδεία αλλά και την επιστημονική και κοινωνική πρόοδο.

 

Γιατί ο καθηγητής δε ζητάει τη γνώμη των μαθητών πάνω σ’ένα πραγματικό ερώτημα;

 

Η οικογένεια και το ευρύτερο περιβάλλον με τις επικρατούσες αξίες και αντιλήψεις επηρεάζουν την πνευματική ανάπτυξη και διαμόρφωση του ήθους και της συμπεριφοράς του ατόμου.

 

2.     Να μετατρέψετε την παθητική σύνταξη σε ενεργητική.

Είναι καιρός να σχεδιαστεί καλύτερα το αύριο του ελληνικού σχολείου από την Πολιτεία.

 

Όλοι μας προβληματιζόμαστε από την έκταση και τη δραματικότητα των τελευταίων γεγονότων.

 

Πολλά ερωτήματα μπορούν να τεθούν από εμάς, αφού το δημόσιο σχολείο εδώ και χρόνια μαστίζεται από πολλά προβλήματα.

 

Να ανατίθεται, για παράδειγμα, στους μαθητές η οργάνωση και παρουσίαση ορισμένων μαθημάτων.

 

3.     Να εντοπίσετε το είδος της σύνταξης και να τη μετατρέψετε στο αντίθετο είδος.

Οι ανισότητες στην πρόσβαση στα τρόφιμα  και στα μέσα παραγωγής στερούν σε εκατομμύρια ανθρώπινα όντα το πιο στοιχειώδες δικαίωμα.

 

Κατά την εφηβεία οι γονείς κυριεύονται από φόβους για τον αποχωρισμό των παιδιών.

 

Είναι εντυπωσιακό οι ηλικιωμένοι να εγκαταλείπονται, σαν τα φύλλα που πέφτουν, από  θεράποντες συγγενείς.

 

Στο δημιουργικό σχολείο ο διδάσκων θα τονίσει ιδιαίτερα τη συμμετοχή των μαθητών  στο διάλογο.