Εργασία στο μάθημα των Αρχαίων Ελληνικών Α' Λυκείου- Ξενοφὠντος Ελληνικά

  

Να μελετήσετε τα τρία κείμενα («Μετά την ήττα» Γ. Ρίτσος, «Δήλωση» Γ. Σεφέρης- υπάρχουν αμέσως παρακάτω-  και «Ελληνικά» Ξενοφώντα Βιβλ.2. Κεφ.3, 11-16,   Σελ.80-81 ) και να καταγράψετε 

α) ποιες πρακτικές φαίνεται να μεταχειρίζονται οι τύραννοι σε όλες τις εποχές, ώστε να επιβάλλουν την εξουσία τους;

β) πώς αντιμετωπίζουν τα τυραννικά καθεστώτα οι τρεις πνευματικοί άνθρωποι (Ρίτσος, Σεφέρης, Ξενοφώντας);

γ) Στη συνέχεια να χρησιμοποιήσετε τα συμπεράσματά σας σε ένα δικό σας πολυτροπικό κείμενο (με λόγο, εικόνα , ήχο) όπου θα παρουσιάζετε τα πλεονεκτήματα του δημοκρατικού πολιτεύματος έναντι του τυραννικού. Την παρουσίαση αυτή υποθέστε ότι την κάνετε στους συμμαθητές σας με αφορμή τη γιορτή του Πολυτεχνείου. Μπορείτε να αντλήσετε και άλλο σχετικό υλικό από το διαδίκτυο, αρκεί να αναφέρετε τις πηγές σας.

Γιάννης Ρίτσος

ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΗΤΤΑ

(Γ. Ρίτσος. Ποιητική Ανθολογία, επιμ. Χ. Προκοπάκη.
Αθήνα: Κέδρος, 2000, σσ. 267-268)

Yστερ’ απ’ τήν πανωλεθρία των Αθηναίων στούς Αιγός Ποτα-
μούς, καί λίγο αργότερα
μετά τήν τελική μας ήττα,- πάνε πιά οι ελεύθερες κουβέντες
μας, πάει κι η Περίκλεια αίγλη,
η άνθηση των Τεχνών, τά Γυμναστήρια καί τά Συμπόσια των
σοφών μας. Τώρα
βαριά σιωπή στήν αγορά καί κατήφεια, κι η ασυδοσία των
Τριάντα Τυράννων.
Τά πάντα (καί τά πιό δικά μας) γίνονται ερήμην μας, χωρίς
καθόλου
τή δυνατότητα μιας κάποιας προσφυγής, μιας υπεράσπισης ή
απολογίας,
μιας έστω τυπικής διαμαρτυρίας. Στή φωτιά τά χαρτιά καί τά
βιβλία μας·
κι η τιμή της πατρίδας στά σκουπίδια. Κι αν γινόταν ποτέ νά
μας επέτρεπαν
νά φέρουμε γιά μάρτυρα κάποιον παλιό μας φίλο, αυτός δέ θά
δεχόταν από φόβο
μήπως καί πάθει τά δικά μας - μέ τό δίκιο του ο άνθρωπος.
Γι’ αυτό
καλά είναι εδώ - μπορεί καί ν’ αποχτήσουμε μιά νέα επαφή
μέ τη φύση
κοιτώντας πίσω από τό σύρμα ένα κομμάτι θάλασσα, τίς πέ-
τρες, τά χορτάρια,
ή κάποιο σύννεφο στό λιόγερμα, βαθύ, βιολετί, συγκινημένο. Κι
ίσως
μιά μέρα νά βρεθεί ένας νέος Κίμωνας,* μυστικά οδηγημένος
από τόν ίδιο αϊτό, νά σκάψει καί νά βρει τή σιδερένια αιχμή άπ’
το δόρυ μας, σκουριασμένη, λιωμένη κι αυτήν, καί νά τήν κουβαλήσει επίση-
μα
σέ πένθιμη ή δοξαστική πομπή, μέ μουσική καί στεφάνια στήν
Αθήνα.

Λέρος, 21.ΙΙΙ.1968

* Το 475 π.Χ., όταν ο Κίμωνας εξεστράτευσε κατά της Σκύρου και την κατέλαβε, άρχισε να ψάχνει όλο το νησί για να βρει τον τάφο του Θησέα. Είχε πια απελπιστεί, όταν είδε ξαφνικά έναν αετό να προσγειώνεται σε ένα λόφο, να τον σκαλίζει με τα νύχια του και να τον χτυπά με το ράμφος του. Ο Κίμωνας το θεώρησε θεϊκό σημάδι, έσκαψε εκεί και ανακάλυψε μια παλιά μεγάλη σαρκοφάγο και κοντά της την αιχμή μιας λόγχης και ένα ξίφος. Πίστεψε ότι ανήκαν στον Θησέα και τα μετέφερε με την τριήρη του στην Αθήνα. Οι Αθηναίοι τον υποδέχθηκαν με λαμπρές τελετές και εναπέθεσαν με ευλάβεια τα λείψανα στο Θησείον.

(Το ποίημα γράφτηκε όταν ο Γιάννης Ρίτσος ήταν εξόριστος για τα πολιτικά του φρονήματα στη Λέρο το 1968 από το καθεστώς της χούντας.)

Γιώργος Σεφέρης

                                                  ΔΗΛΩΣΗ

Πάει καιρός που πήρα την απόφαση να κρατηθώ έξω από τα πολιτικά του τόπου. Προσπάθησα άλλοτε να το εξηγήσω, αυτό δε σημαίνει διόλου πως μου είναι αδιάφορη η πολιτική ζωή μας.      Έτσι, από τα χρόνια εκείνα ώς τώρα τελευταία έπαψα κατά κανόνα ν’ αγγίζω τέτια θέματα. Εξ άλλου τα όσα δημοσίεψα ώς τις αρχές του 1967, και η κατοπινή στάση μου (δεν έχω δημοσιέψει τίποτε στην Ελλάδα από τότε που φιμώθηκε η ελευθερία) έδειχναν, μου φαίνεται αρκετά καθαρά τη σκέψη μου.      Μολαταύτα, μήνες τώρα, αισθάνομαι μέσα μου και γύρω μου, ολοένα πιο επιτακτικά το χρέος να πω ένα λόγο για τη σημερινή κατάστασή μας. Με όλη τη δυνατή συντομία, νά τι θα έλεγα:      Κλείνουν δυο χρόνια που μας έχει επιβληθεί ένα καθεστώς όλως διόλου αντίθετο με τα ιδεώδη για τα οποία πολέμησε ο κόσμος μας και τόσο περίλαμπρα ο λαός μας, στον τελευταίο παγκόσμιο πόλεμο.      Είναι μια κατάσταση υποχρεωτικής νάρκης όπου, όσες πνευματικές αξίες κατορθώσαμε να κρατήσουμε ζωντανές, με πόνους και με κόπους, πάνε κι’ αυτές να καταποντισθούν μέσα στα ελώδη στεκάμενα νερά. Δε θα μου είταν δύσκολο να καταλάβω πως τέτιες ζημιές δε λογαριάζουν παρά πολύ για ορισμένους ανθρώπους. Δυστυχώς, δεν πρόκειται μόνο γι’ αυτόν τον κίνδυνο.      Όλοι πια το διδάχτηκαν και το ξέρουν πως στις δικτατορικές καταστάσεις, η αρχή μπορεί να μοιάζει εύκολη, όμως η τραγωδία περιμένει, αναπότρεπτη, στο τέλος. Το δράμα αυτού του τέλους μάς βασανίζει, συνειδητά ή ασυνείδητα όπως στους παμπάλαιους χορούς του Αισχύλου. Όσο μένει η ανωμαλία, τόσο προχωρεί το κακό.      Είμαι ένας άνθρωπος χωρίς κανένα απολύτως πολιτικό δεσμό, και, μπορώ να το πω, μιλώ χωρίς φόβο και χωρίς πάθος. Βλέπω μπροστά μου τον γκρεμό όπου μας οδηγεί η καταπίεση που κάλυψε τον τόπο. Αυτή η ανωμαλία πρέπει να σταματήσει. Είναι Εθνική επιταγή.      Τώρα ξαναγυρίζω στη σιωπή μου. Παρακαλώ το Θεό, να μη με φέρει άλλη φορά σε παρόμοια ανάγκη να ξαναμιλήσω. 28 Μαρτίου 1969

(από το βιβλίο: Νέα κείμενα 2, Κέδρος 1971)

( Το κείμενο είναι η «Δήλωση» του Γιώργου Σεφέρη για το καθεστώς της χούντας των συνταγματαρχών το 1967. Αποτέλεσε μια διαμαρτυρία του νομπελίστα ποιητή για το ανελεύθερο καθεστώς. Μπορείτε να ακούσετε τον ίδιο τον ποιητή να διαβάζει το κείμενό του στη δ/νση: http://www.snhell.gr/testimonies/content.asp?id=112&author_id=44)