Α.
Κείμενο
Το πνεύμα της προσφοράς
Ζούμε σε μια εποχή που ο ατομικισμός και η
προσπάθεια για την απόκτηση χρημάτων κυριαρχούν
στη ζωή μας. Τα άτομα, στη συντριπτική τους πλειοψηφία, ενδιαφέρονται μόνο για
τον εαυτό τους και για την οικονομική και κοινωνική άνοδό τους. Το κέρδος είναι
ο στόχος της ζωής τους, ενώ πολλοί δεν απορρίπτουν
το παράνομο κέρδος και την κερδοσκοπία. Οι ηθικοί κανόνες παραβλέπονται, ενώ και οι νομικοί κανόνες αντιμετωπίζονται με
αδιαφορία, γιατί σ’ αυτόν τον τόπο όλα βολεύονται και τακτοποιούνται, χωρίς
σοβαρές κυρώσεις.
Οι άνθρωποι στις μέρες μας είναι βαθιά εγωιστές, με
αποτέλεσμα να ενδιαφέρονται μόνο για την ικανοποίηση των ποικίλων αναγκών τους και
να αδιαφορούν για όλους τους άλλους, πάσχοντες και μη. Οι τρίτοι δεν έχουν θέση
στους σχεδιασμούς τους, στη ζωή τους, είναι σαν να μην υπάρχουν. Ακόμη και η
ελεημοσύνη που δίνουν – όταν και όσοι δίνουν- είναι ένα γεγονός χωρίς σημασία,
μία μάλλον αυτόματη κίνηση, ενώ οι χορηγίες που παρέχουν ιδιώτες και συνήθως
επιχειρήσεις, έχουν έντονο το χαρακτήρα της διαφήμισης και επομένως της προβολής
των ιδίων και των επιχειρήσεών τους. Άλλωστε πολλές χορηγίες δίνονται για να
εξυπηρετείται ένας στενός κύκλος, που ίσως δεν έχει ανάγκη οικονομικής
βοήθειας, για να καλύψει κάποια, όχι πρώτης προτεραιότητας, ανάγκη.
Ο εγωισμός και η θεραπεία του προσωπικού συμφέροντος
δεν απαντώνται μόνο στα άτομα, αλλά και στα κράτη και μάλιστα στα μεγάλα, αναπτυγμένα
και πλούσια, από τα οποία θα περίμενε η διεθνής κοινότητα να βοηθήσουν
οικονομικά και τεχνολογικά τις φτωχές, υποανάπτυκτες χώρες του πλανήτη.
Βεβαίως, παρέχουν κάποια επισιτιστική βοήθεια, που συνήθως αποτελείται από
ψίχουλα, ενώ συνήθως, εξαντλούνται σε υποσχέσεις και εξαγγελίες για το μέλλον.
Πρόκειται ουσιαστικά για την ίδια συμπεριφορά που επιδεικνύουν τα μεμονωμένα
άτομα έναντι των συνανθρώπων τους, μόνο που σε αυτή την περίπτωση η σκληρότητα
και η αναλγησία αφορούν δισεκατομμύρια ανθρώπους, από τους οποίους ένα μεγάλο
ποσοστό, και μάλιστα παιδιά, δεν κατορθώνουν να επιβιώσουν.
Μέσα σε αυτόν τον αδιάφορο και εγωιστικό κόσμο, όπου
οι περισσότεροι μάχονται μόνο για την καλοπέρασή
τους και το χρήμα, ανθεί παρά τις αντιξοότητες και την πνευματική ένδεια, το πνεύμα της προσφοράς, που
χαρακτηρίζεται από ανιδιοτέλεια και αποτελεί το περίσσευμα της ψυχής λίγων
ατόμων. Αυτοί οι λίγοι δε κυνηγούν τις προσωπικές ικανοποιήσεις και τον πλούτο,
αλλά από εσωτερική παραίνεση επιθυμούν να βοηθήσουν το συνάνθρωπο, να
προσφέρουν ό,τι μπορούν, χωρίς να ζητούν ή να περιμένουν αντάλλαγμα, χωρίς να
προσδίδουν στην πράξη τους την έννοια της συναλλαγής. Η προσφορά είναι πηγαία
και αυθόρμητη, συνήθως πραγματοποιείται χωρίς να ζητηθεί και εξαντλεί όλες τις υπάρχουσες
εκείνη τη στιγμή δυνατότητες. Μπορεί βέβαια, να επαναληφθεί, για να ολοκληρωθεί
κάποιο έργο, πάλι αυθόρμητα και αφού ζητηθεί.
Το πνεύμα της προσφοράς είναι ελεύθερο και ανεξάρτητο,
δρα χωρίς να υπακούει σε κυβερνητικές ή άλλου είδους εντολές, κινείται χωρίς
ιδεολογικούς φραγμούς και θεωρητικές ή πρακτικές δεσμεύσεις, κάνει την εμφάνισή
του και την όποια δωρεά του όπου νομίζει ότι πρέπει και χρειάζεται η συμβολή
του. Είναι ειλικρινές στις προθέσεις του και αντικειμενικό, αφού δεν αναμένει
ανταπόδοση. Τα έργα του συνήθως δε γίνονται αντιληπτά από τους πολλούς, παρά
από τους ελάχιστους, γιατί δεν υπάρχει η πρόθεση της προβολής ή έστω της γνωστοποίησης.
Από αυτή την άποψη δεν έχει καμία σχέση με τη χορηγία και τους αυτοδιαφημισμένους
χορηγούς.
Το πνεύμα της προσφοράς δεν κάμπτεται από τις δυσκολίες
και τελικά υπερνικά τις φυσικές και τεχνητές αντιξοότητες, για να απαλύνει και
να μετριάσει τον πόνο και τη δυστυχία. Οργανωμένη προσφορά υπάρχει προφανώς σε
κάθε χώρα, χωρίς να κινείται σε διεθνή επίπεδα. Και στον τόπο μας, βέβαια,
συμβαίνει αυτό, από ομάδες ιδιωτών, που προσφέρουν πολλά στους συνανθρώπους τους,
χωρίς να επιζητούν αντάλλαγμα ή να αναμένουν οποιαδήποτε αμοιβή. Αλλά η οργάνωση
της προσφοράς, σε τοπικό ή διεθνές επίπεδο, δεν μπορεί να συγκριθεί με το μη
οργανωμένο, με το πηγαίο και προσωπικό πνεύμα της προσφοράς, που εκδηλώνεται
μόνο του, χωρίς να επιζητεί συμμαχητές, οργάνωση, βοήθεια, καθοδήγηση. Το
μεμονωμένο και ανεξάρτητο πνεύμα της προσφοράς, που μπορεί να φωλιάζει στα
σωθικά του πιο ταπεινού πολίτη και που δεν χρειάζεται την παρότρυνση τρίτου για
να εκδηλωθεί, αυτό είναι το θείο δώρο και αυτό έχει όλο το θαυμασμό μας. Αυτό
αξίζει να μιμηθούμε.
(Διασκευασμένο
άρθρο του Παναγιώτη Μποκοβού από το περιοδικό «Ευθύνη», τ. 395)
Β.
Παρατηρήσεις
1. Να γράψετε την περίληψη του κειμένου σε 120-130 λέξεις.
(Μονάδες 25)
β) Να εντοπίσετε με ποια συλλογιστική
πορεία οργανώνεται η πρώτη παράγραφος.
(Μονάδες 4)
3.
«Οι
ηθικοί κανόνες παραβλέπονται,… χωρίς σοβαρές κυρώσεις.»
Να επαληθεύσετε την παραπάνω άποψη σε μια παράγραφο (80-100 λέξεων)
αναπτύσσοντάς τη με παραδείγματα. (Μονάδες 10)
4.
Να παραθέσετε από ένα συνώνυμο για
κάθε μια από τις παρακάτω λέξεις: κυριαρχούν,
απορρίπτουν, παραβλέπονται, καλοπέραση,
ένδεια. (Μονάδες 10)
5.
Να εντοπίσετε στο κείμενο πέντε
παραδείγματα εκφραστικών μέσων και να δηλώσετε
το είδος τους. (Μονάδες 5)
6.
Σε ένα δικό σας κείμενο (500-600
λέξεων) υποστηρίξτε την αναγκαιότητα και τη σημασία της ανιδιοτελούς προσφοράς
στο συνάνθρωπο (σε ατομικό/συλλογικό και τοπικό/διεθνές επίπεδο) και υποδείξτε
σε ποιους τομείς και με ποιους τρόπους οι νέοι μπορούν να ξεπεράσουν το
ατομικιστικό πνεύμα της εποχής και να εκδηλώσουν πνεύμα εθελοντικής προσφοράς
στο κοινωνικό σύνολο. Το κείμενο σας να έχει τη μορφή άρθρου σε μηνιαίο νεανικό περιοδικό.
(Μονάδες 40)
