Για την εκφώνηση των θεμάτων και το κείμενο δείτε εδώ
Α.1
Να γράψετε την περίληψη του κειμένου (100-120 λέξεις)
Απάντηση: Νοηματικό κέντρο: Η έννοια της
ανθρωπιάς/ ανθρωπισμού (που έχει υπονομευτεί στην εποχή μας).
Άξονες κατά παράγραφο: 1η
παρ.: Ορισμός της έννοιας ανθρωπιά: το βαθύ ενδιαφέρον του
ανθρώπου προς οποιοδήποτε συνάνθρωπο, χωρίς διάκριση φυλής, θρησκείας κλπ.
2η παρ.: Τονίζεται η ιδιαίτερη αξία που είχε η έννοια στο παρελθόν (διαχρονικό περιεχόμενο του όρου) καθώς και
το γεγονός ότι η αναζήτηση και εκπλήρωσή της επέρχονταν μετά από συνεχή και
επίμονη εξάσκηση του ατόμου που προσδοκούσε την ολοκλήρωση = ανθρωπιά ως
ιδανικό/ αξία/ σπάνιο φαινόμενο.
3η -4η- 5η παρ.:
Η ανθρωπιά αποτελεί κοινό ζητούμενο σήμερα. Σχολιάζεται η μεταβολή που επήλθε στην
ουσία της έννοιας σήμερα, λόγω της έξαρσης του ατομισμού και του κομφορμισμού/
καλοπέρασης στην κοινωνία μας, ώστε να θεωρείται ξεπερασμένη .
6η παρ.: Ο ανθρωπισμός
συνιστά μια ενεργητική στάση ζωής, που
παραμερίζει την αδιαφορία και τον εγωκεντρισμό και την επιδίωξη υστεροφημίας, αντίθετα απαιτεί προσωπικές θυσίες και
συρρίκνωση του «εγώ» (έκφραση της βούλης και όχι της γνώσης).
Σημείωση: Στην περίληψη οι μονάδες κατανέμονται ως εξής: Περιεχόμενο = 12, Έκφραση= 8, Δομή= 5. Αν ο αριθμός των λέξεων της περίληψης υπερβαίνει κατά 10 του ορίου γίνεται αποδεκτός. Από τις 140 λέξεις και πάνω αφαιρούνται από το περιεχόμενο 1 μόριο κάθε 10 επιπλέον λέξεις. Προς τα κάτω: 90 λέξεις = επιτρεπτό όριο. Από τις 80 και κάτω, 1 μόριο κάθε 10 λιγότερες λέξεις. Το ύφος πρέπει να είναι πληροφοριακό (όχι προσωπικές απόψεις/ σχόλια).Η εισαγωγή στην περίληψη μπορεί να γίνεται με αναφορά στο κείμενο ή το συγγραφέα. Απλή παράθεση ή συρραφή σημείων του κειμένου δεν μπορεί να βαθμολογηθεί παραπάνω από 8/25 συνολικά.
Σημείωση: Στην περίληψη οι μονάδες κατανέμονται ως εξής: Περιεχόμενο = 12, Έκφραση= 8, Δομή= 5. Αν ο αριθμός των λέξεων της περίληψης υπερβαίνει κατά 10 του ορίου γίνεται αποδεκτός. Από τις 140 λέξεις και πάνω αφαιρούνται από το περιεχόμενο 1 μόριο κάθε 10 επιπλέον λέξεις. Προς τα κάτω: 90 λέξεις = επιτρεπτό όριο. Από τις 80 και κάτω, 1 μόριο κάθε 10 λιγότερες λέξεις. Το ύφος πρέπει να είναι πληροφοριακό (όχι προσωπικές απόψεις/ σχόλια).Η εισαγωγή στην περίληψη μπορεί να γίνεται με αναφορά στο κείμενο ή το συγγραφέα. Απλή παράθεση ή συρραφή σημείων του κειμένου δεν μπορεί να βαθμολογηθεί παραπάνω από 8/25 συνολικά.
Β.1
Να αναπτύξετε σε μια παράγραφο 100-120 λέξεων το περιεχόμενο του αποσπάσματος:
« Η ανθρώπινη λαιμαργία… θεωρούνται ξεπερασμένα.»
Απάντηση: Προτεινόμενοι
βασικοί άξονες: - Η απληστία και η διασφάλιση της
προσωπικής ευχαρίστησης εκφυλίζουν τον άνθρωπο.
- Η επίτευξη ατομικών φιλοδοξιών έχουν αντικαταστήσει την αλληλεγγύη
μεταξύ των ανθρώπων.
-
Διαπιστώνεται αδιαφορία για το συνάνθρωπο και τα προβλήματά του σε τέτοιο βαθμό
που να θεωρείται ως πρότυπο συμπεριφοράς ο ατομισμός και όχι η συμπόνια και το
ειλικρινές ενδιαφέρον.
- Ο
άνθρωπος δεν αντιλαμβάνεται τον εαυτό του ως μέρος ενός συνόλου/μιας κοινωνίας,
αλλά ως (φιλόδοξη) μονάδα, με αποτέλεσμα να «χαλαρώνει» η συνοχή του κοινωνικού
ιστού (π.χ. φαινόμενα μισαλλοδοξίας, βίας, κοινωνικής περιθωριοποίησης).
Σημείωση: Στην παράγραφο οι μονάδες κατανέμονται ως εξής: Περιεχόμενο=5, Έκφραση= 3, Δομή = 2 Για τον αριθμό των λέξεων ισχύει το +/- 10 (αφαιρείται 1 μόριο από το περιεχόμενο από κει και πάνω/ κάτω). Η ανάπτυξη μπορεί να γίνει με όποιον τρόπο γνωρίζουν οι μαθητές για την ανάπτυξη παραγράφου. Αν απλώς επαναλαμβάνεται το νόημα της θεματικής περιόδου δεν μπορεί να βαθμολογηθεί με πάνω από 3/10.
Β.2
α) Να βρείτε δύο τρόπους ανάπτυξης στην πρώτη παράγραφο του κειμένου και να
δικαιολογήσετε την απάντησή σας.
Απάντηση: Στην πρώτη παράγραφο ένας τρόπος ανάπτυξης που
χρησιμοποιείται είναι ο ορισμός : Χαρακτηριστικές λέξεις
που μας οδηγούν στο παραπάνω συμπέρασμα είναι: είναι, όρος κοινόχρηστος, εννοούμε.
Άλλος ένας τρόπος ανάπτυξης
παραγράφου είναι τα παραδείγματα που
χρησιμοποιούνται για να ενισχύσουν την άποψη του συγγραφέα που εκφράζεται στη
θεματική περίοδο της παραγράφου : «Η ‘ανθρωπιά’ είναι…πολύ μεγάλη.» Ο
συγγραφέας αντλεί τα παραδείγματα αυτά από την καθημερινή ζωή και την ιστορία,
αφού παραθέτει κοινές απόψεις και το παράδειγμα του Ε. Ντυνάν, του ιδρυτή του
Ερυθρού Σταυρού. Χρησιμοποιεί τις εκφράσεις : έλεγαν, για παράδειγμα , γεγονός που αποδεικνύει την παραπάνω
άποψη.
Άλλος τρόπος είναι η αιτιολόγηση : δίνεται απάντηση στο " γιατί " . Χαρακτηριστικές λέξεις: γιατί, πέρα απ' ό,τι.
Άλλος τρόπος είναι η αιτιολόγηση : δίνεται απάντηση στο " γιατί " . Χαρακτηριστικές λέξεις: γιατί, πέρα απ' ό,τι.
β) Ποια νοηματική σύνδεση εκφράζουν οι
διαρθρωτικές λέξεις: έτσι (4η
παρ.) και ωστόσο(6η παρ.)
Απάντηση: Το
«έτσι» δηλώνει συμπέρασμα που προκύπτει απ’ όσα έχουν ειπωθεί παραπάνω.
Το «ωστόσο» δηλώνει αντίθεση.
Ο συγγραφέας θέλει να δώσει μια διαφορετική άποψη/ οπτική σε όσα
προηγήθηκαν.
Β.3.
α) Να γράψετε ένα συνώνυμο για κάθε μια από τις παρακάτω λέξεις:
Απάντηση (ενδεικτική):
αναλίσκεται
= καταναλώνεται
(δαπανάται, ξοδεύεται, αναλώνεται)
οικουμενική
=
παγκόσμια (πανανθρώπινη, πανεθνική, καθολική, διεθνής)
διαστρεβλώσεις
=
αλλοιώσεις (παραποιήσεις,στρεβλώσεις, παραμορφώσεις)
ολωσδιόλου
=
εντελώς (ολοκληρωτικά, πλήρως, τελείως, παντελώς )
ευζωίας
= καλοπέρασης (καλοζωίας, ευμάρειας, ευημερίας, ευδαιμονίας, ευτυχίας)
β) Να γράψετε ένα αντώνυμο για καθεμιά
από τις παρακάτω λέξεις:
Απάντηση (ενδεικτική):
κοινόχρηστος
= ιδιωτικός (ιδιόχρηστος, ατομικός, σπάνιος)
συμμετοχή
= αποχή
αυτοακυρώνεται
= αυτοεπιβεβαιώνεται
(αυτοεπικυρώνεται, αυτοπραγματώνεται)
γνώση=
άγνοια (αμάθεια, αμορφωσιά)
αδιάκοπης=
ασυνεχούς
(περιστασιακής, στιγμιαίας, αποσπασματικής, σπαοραδικής, διακεκομμένης)
Σημείωση: Η απάντηση θεωρείται σωστή όταν ο μαθητής δίνει συνώνυμο ή αντώνυμο εντός και εκτός του συμφραστικού πλαισίου του κειμένου και εφόσον δεν αλλάζει γραμματική κατηγορία. Εάν απλώς αλλάζει γένος, πτώση ή πρόσωπο δεν του αφαιρούνται μονάδες.
Σημείωση: Η απάντηση θεωρείται σωστή όταν ο μαθητής δίνει συνώνυμο ή αντώνυμο εντός και εκτός του συμφραστικού πλαισίου του κειμένου και εφόσον δεν αλλάζει γραμματική κατηγορία. Εάν απλώς αλλάζει γένος, πτώση ή πρόσωπο δεν του αφαιρούνται μονάδες.
Β.4
α) Να αιτιολογήσετε τη χρήση εισαγωγικών στις παρακάτω περιπτώσεις
Απάντηση (ενδεικτική):
«αυτός
ο άνθρωπος είναι μεγάλος ανθρωπιστής»: τα εισαγωγικά
χρησιμοποιούνται για να δηλωθεί πως μεταφέρονται αυτούσια τα λόγια κάποιου
άλλου.
«Ερυθρού
Σταυρού»: ονομασία- τίτλος
(διεθνούς) οργανισμού.
β) Να εντοπίσετε στο κείμενο τρεις
εκφράσεις με μεταφορική σημασία:
Απάντηση (ενδεικτική):
-
Η «ανθρωπιά» είναι… ένα νόμισμα που
κυκλοφορεί σ’όλα τα χέρια.
-
… μια προσωπικότητα που ξοδευόταν
ολόκληρη για να κάμει το καλό.
-
… η οικουμενική ψυχή…
-
(οι όροι) Αλλάζουν απόχρωση
-
ένας όρος, μια λέξη… φτωχαίνει,
αδειάζει, αποστεώνεται…
-
Η καθημερινή ζωή χάνει τη θαλπωρή, τη
γλυκιά ζεστασιά της.
-
Η ανθρωπιά είναι κυκλική παρουσία κ.α
Γ.1
Σε άρθρο σας που θα δημοσιευτεί σε τοπική εφημερίδα, να αναφερθείτε στα
φαινόμενα που αποδεικνύουν το έλλειμμα της ανθρωπιάς στην εποχή μας, αλλά και
σε δραστηριότητες, ατομικές και συλλογικές που αποσκοπούν στον περιορισμό αυτού
του ελλείμματος. (500-600 λέξεις)
Απάντηση (ενδεικτική):
«Τίτλος άρθρου»
Πρόλογος:
Αφόρμιση από την επικαιρότητα: Με αφορμή ένα τοπικό γεγονός αλληλεγγύης (π.χ
κάλεσμα δημοτικής αρχής για εθελοντική αιμοδοσία), αναφορά στην αντίφαση στη
σημερινή κοινωνία: αν και δύσκολη η διαβίωση για πολλούς συμπολίτες μας λόγω
της οικονομικής κρίσης, πολλοί ενδιαφέρονται μόνο για την προσωπική τους
ευχαρίστηση και ευημερία. Επιτακτική η
ανάγκη να ενισχυθούν οι ευπαθείς ομάδες συμπολιτών με την ενεργή συμμετοχή όλων
μας: περιορισμός του ελλείμματος ανθρωπιάς.
Κυρίως θέμα:
α) Φαινόμενα που αποδεικνύουν την έλλειψη ανθρωπιάς
-
Έλλειψη επικοινωνίας και επιφανειακές
διαπροσωπικές σχέσεις των ανθρώπων.
-
Έξαρση βίας και εγκληματικότητας. Κατά
συρροή καταπάτηση ανθρωπίνων δικαιωμάτων παγκοσμίως. Πόλεμοι.
-
Κυριαρχία ατομικισμού, ιδιοτέλειας και
απληστίας.
-
Η κοινωνία , ως σύνολο ανθρώπων, δε
δείχνει αλληλεγγύη στους συμπολίτες μας που δοκιμάζονται από την οικονομική
κρίση.
-
Αν και πολλοί συνάνθρωποί μας ωθούνται
σε ακραίες πράξεις απελπισίας (π.χ αυτοκτονίες) λόγω της ανεργίας και της
φτώχιας φαίνεται ότι τα υπόλοιπα μέλη
της κοινωνίας δεν αφυπνίζονται εύκολα.
-
Υπάρχουν φιλανθρωπικές και εθελοντικές
πρωτοβουλίες και δράσεις, τόσο ατομικές, όσο και ομαδικές (π.χ. συσσίτια απόρων
και αστέγων, παροχή ρουχισμού και φαρμακευτικού υλικού από οργανισμούς, φορείς,
την εκκλησία), αλλά δεν είναι
γενικευμένη και μόνιμη κατάσταση. Απουσία του κράτους πρόνοιας.
-
Η κοινωνική αλληλεγγύη θα πρέπει να
είναι η απάντηση στο έλλειμμα ανθρωπισμού, μέσα από ατομικές και συλλογικές
δράσεις. (μεταβατική παράγραφος)
β) Δραστηριότητες ατομικές
-Συμμετοχή σε
εθελοντικές οργανώσεις (τοπικού ή εθνικού χαρακτήρα) .
- Έμπρακτη βοήθεια προς
το συνάνθρωπο που πάσχει με την ανάληψη πρωτοβουλιών από το χώρο δραστηριοποίησης
του καθενός (π.χ. οικογένεια, σχολείο, χώροι εργασίας, τοπική κοινωνία), όπως
φιλανθρωπικά παζάρια, συμμετοχή στη διανομή συσσιτίων, δωρεά ρούχων και άλλων
αντικειμένων. Εθελοντική αιμοδοσία.
- Συμμετοχή στα κοινά:
με τη συλλογική δράση αντιμετωπίζονται δραστικότερα τα συλλογικά προβλήματα.
-Αντίσταση στο
καταναλωτικό πνεύμα και στο πνεύμα ευδαιμονισμού.
- Βούληση για αλλαγή στάσης/ ιεράρχηση προτεραιοτήτων και αξιών.
- Βούληση για αλλαγή στάσης/ ιεράρχηση προτεραιοτήτων και αξιών.
γ) Δραστηριότητες συλλογικές
-Καλλιέργεια κουλτούρας
εθελοντισμού και αλληλοβοήθειας, καθώς ευαισθησίας μέσω της ανθρωπιστικής
παιδείας και με τη συμμετοχή της σχολικής κοινότητας (μαθητών- καθηγητών) σε παρεμβάσεις βοήθειας προς το συνάνθρωπο π.χ. σχολικοί έρανοι, εκδρομές σε ιδρύματα, διοργάνωση μπαζάαρ κ.α.
- Δραστηριοποίηση
τοπικών αρχών (δήμοι) για τα προβλήματα των δημοτών.
-Ενεργοποίηση του
κράτους πρόνοιας.
-Προβολή από τα ΜΜΕ των
κοινωνικών προβλημάτων (κοινωνική διαφήμιση, εκπομπές κοινωνικού περιεχομένου, τηλεμαραθώνιοι,
ενεργοποίηση μέσα από τα δίκτυα κοινωνικής δικτύωσης στο διαδίκτυο).
-Ευαισθητοποίηση
καλλιτεχνικού και πνευματικού κόσμου (π.χ. θεατρικές/μουσικές παραστάσεις
δωρεάν/ με χαμηλό εισιτήριο).
-Ανάλογες ενέργειες από
την πλευρά της εκκλησίας.
Επίλογος: Ανακεφαλαίωση: Η συμπαράσταση προς τους
συνανθρώπους μας με προβλήματα διαβίωσης καθίσταται απαραίτητη για τη συνοχή
του κοινωνικού ιστού. Ατομικά και συλλογικά πρέπει να γίνονται δράσεις προς
αυτή την κατεύθυνση, ώστε η ανθρωπιά να γίνει τρόπος ζωής.
Σημείωση: Η κατανομή των μονάδων στην παραγωγή λόγου είναι: Περιεχόμενο = 20 (φαινόμενα 10, δράσεις ατομικές- συλογικές 10), Έκφραση = 12, Δομή = 8. Ως προς το περιεχόμενο λαμβάνονται υπόψη: να αναφέρονται τουλάχιστον 3 φαινόμενα (ανάληση, αιτιολόγηση, αφορμή για έκφραση κρίσεων και ΟΧΙ απλή παράθεσή τους). Επίσης 2+1 ατομικές/ συλλογικές δράσεις που θα τεκμηριώνονται. Ο περιορισμός της ανάπτυξης μόνο σε δεοντολογικού τύπου προτάσεις χωρίς την αναφορά σε δράσεις (π.χ ο ρόλος της οικογένειας- σχολείου- κοινωνίας- ΜΜΕ- πνευματικών ανθρώπων στην ανάπτυξη της προσωπικότητας και στη συμβολή της μείωσης του ελλέιμματος ανθρωπιάς γενικά και χωρίς συνδυασμό με συγκεκριμένες δράσειςτων παραπάνω φορέων) δεν αποτελεί ζητουμενο του θέματος και κατά συνέπεια βαθμολογείται με 7/10. Ως προς την έκφραση αξιολογούνται η σαφής διατύπωση, η ορθογραφία, η στίξη, η χρήση πλούσιου και ακριβούς λεξιλογίου. Ως προς τη δομή αξιολογούνται η λογική διάταξη των σκέψεων κατά παράγραφο και συνολικά, η σύνδεση των παραγράφων μεταξύ τους, η σχετική ισορροπία στην ανάπτυξη των ερωτημάτων, η παρουσία βασικών χαρακτηριστικών ανάλογα με το κειμενικό είδος (στο άρθρο π.χ. ο τίτλος: αν δεν υπάρχει αφαιρείται 1 μόριο από τη δομή). Αξιολόγηση της έκθεσης "εκτός θέματος": μέγιστο 5/20 στο περιεχόμενο. Η δομή και η έκφραση βαθμολογούνται χωριστά (αλλά όχι με άριστα). Το όριο των λέξεων είναι +/-100 (αφαιρείται 1 μόριο από το περιεχόμενο για κάθε +/- 100 λέξεις).
