ΠΗΓΕΣ
Με βάση τα παραθέματα
που ακολουθούν καθώς και τις ιστορικές σας γνώσεις να σχολιάσετε το δικαίωμα
της καθολικής ψήφου για τους άντρες όπως αυτό θεσπίστηκε με το Σύνταγμα του
1844 α) ως προς τις αιτίες του και β) ως προς τις αλλαγές που έφερε στην πολιτική
ζωή της χώρας.
Παράθεμα Α
|
Χώρα
|
Έτος
εισαγωγής της καθολικής ψήφου
|
|
Αγγλία
|
Μετά τον Α΄ Παγκ.Πόλεμο
|
|
Αυστρία
|
1907
|
|
Βέλγιο
|
1893
|
|
Γαλλία
|
Μετά το 1875
|
|
Γερμανία
|
1871
|
|
Ελβετία
|
1874
|
|
Ισπανία
|
1890
|
|
Ιταλία
|
1912
|
|
Νορβηγία
|
1898
|
|
Ολλανδία
|
1917
|
|
Ουγγαρία
|
1918
|
|
Σουηδία
|
1909
|
Παράθεμα Β
‘Όπως φαίνεται και από τα στοιχεία του
παραπάνω πίνακα, η εισαγωγή της καθολικής ψήφου στην Ελλάδα, ουσιαστικά από το
1844, τυπικά από το 1864, αποτελούσε παγκόσμια πρωτοπορία με μεγάλη διαφορά. Σε τι
οφειλόταν;
Στην Ευρώπη , η διεύρυνση της ψήφου
παραχωρήθηκε σταδιακά και διστακτικά, συνήθως κάτω από την ασφυκτική πίεση των
λαϊκών διεκδικήσεων ή στο πλαίσιο τακτικών ελιγμών. Στην Ελλάδα, όμως, η
θέσπιση της καθολικής ψήφου δεν προέκυψε ως αποτέλεσμα κοινωνικοπολιτικής και
ιδεολογικής διαμάχης. Έλειπαν οι έντονες ταξικές συγκρούσεις. Οι
κοινωνικοοικονομικές δομές, όπως και η νοοτροπία μεγάλου μέρους του πληθυσμού,
είχαν καθηλωθεί σε αρχαϊκά πρότυπα. Αλλά ούτε και αποτέλεσε «επείσακτο» θεσμό,
του οποίου η αποτελεσματικότητα αμβλύνονταν στη συνέχεια από τις πελατειακές
σχέσεις. Πώς ήταν δυνατόν να «εισαχθεί» κάτι που δεν υπήρχε την εποχή εκείνη
στο εξωτερικό; Άλλωστε, η σχέση ψηφοφόρου-υποψηφίου δεν ήταν αποκλειστική, αφού
το εκλογικό σύστημα επέτρεπε στον ψηφοφόρο να ψηφίζει περισσότερους του ενός
υποψηφίους.
Η θέσπιση της καθολικής ψήφου βασιζόταν
κυρίως, στην ισοπολιτειακή παράδοση της εποχής του Αγώνα του ’21, όταν η
πάνδημη στράτευση του ελληνικού λαού στην Επανάσταση, δημιούργησε, ως ελάχιστη
ένδειξη αναγνώρισης της συμμετοχής του, την εύλογη προσδοκία παραχώρησης του
δικαιώματος του εκλέγειν. Η βάση αυτή αποτέλεσε γόνιμο έδαφος για την
ενδυνάμωση των νομοθετικών πρωτοβουλιών όσων πολιτικών διαπνέονταν από τις
αρχές του φιλελευθερισμού, ενώ, παράλληλα, επιθυμούσα την αποσόβηση των
κινδύνων «από τα κάτω», που θα προκαλούσε η τυχόν ματαίωση των λαϊκών
προσδοκιών.
(Κ.Τσουκαλάς, Κοινωνική ανάπτυξη και κράτος, σελ. 303)